เป็นที่เข้าใจกันดีว่าฟ้าทะลายโจร มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ แก้ไอ ไข้หวัด ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย และในปัจจุบันฟ้าทะลายโจรได้กลายเป็นพระเอกในการรักษาผู้ที่ติดเชื้อไวรัสโควิด-19 อีกด้วย นักวิทยาศาสตร์และแพทย์หลากหลายสถาบันได้หันมาทำการวิจัย และทำความรู้จักกับสมุนไพรตัวนี้มากขึ้น พร้อมทั้งให้คำแนะนำในการใช้ยาเพื่อรักษาอาการโควิดเบื้องต้น ด้วยความที่เป็นสมุนไพรฤทธิ์เย็นจึงทำให้รักษาอาการไข้ เพื่อลดอุณหภูมิในร่างกายได้ดีทีเดียว สามารถลดปริมาณความร้อนในร่างกาย และปรับสมดุลให้ร่างกายมีอุณหภูมิที่เย็นขึ้น รักษาอาการอักเสบของระบบทางเดินหายใจช่วงบน ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเจ็บคอและอาการไอ

ผู้ป่วยโควิดที่มีอาการไม่รุนแรงมากจึงได้รับยาตัวนี้ไปรักษาอาการเบื้องต้น

วิธีใช้ฟ้าทะลายโจรให้ได้ผลและปลอดภัย

ผู้ที่ใช้ยาฟ้าทะลายโจร คือผู้ที่มีอาการไข้ เจ็บคอ ไอ อาการใดอาการหนึ่ง โดยปกติผู้ป่วยที่เป็นผู้ใหญ่ แพทย์จะแนะนำให้ใช้ยาที่มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ปริมาณ 180 มิลลิกรัมต่อวัน ซึ่งเป็นสารสำคัญที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส สามารถดูได้ที่ข้างกระปุกของยา โดยจะต้องรับประทานครั้งละ 4 เม็ด วันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 5 วันติดต่อกัน เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ

รูปแบบของยาฟ้าทะลายโจรที่มีจำหน่ายในประเทศไทยจะมีอยู่สองแบบ คือ แบบผงและสารสกัด โดยแบบผงจะได้มาจากส่วนลำต้นเหนือพื้นดินขึ้นไป นำมาผึ่งให้แห้งอย่างน้อย 3 วัน แล้วนำไปปั่นให้ละเอียด ก่อนบรรจุลงแคปซูล เนื่องจากใช้กิ่งของฟ้าทะลายโจรทั้งต้น จึงทำให้ตัวยามีรสขม และมีกลิ่นเฉพาะ ส่วนสารสกัดจากฟ้าทะลายโจรได้มาจากการนำตัวทำละลายต่างๆ เช่น แอลกอฮอล์ มาผ่านกรรมวิธีสกัดเพื่อดึงเอาสารสำคัญในฟ้าทะลายโจรออกมา คือสารแอนโดรกราโฟไลด์ การสกัดสามารถทำได้ 2 วิธีคือสกัดแบบหยาบ โดยการนำฟ้าทะลายโจรมาสกัดทั้งหมด จะทำให้ได้สารแอนโดรกราโฟไลด์ เข้มข้นกว่าสารอื่นๆที่มีอยู่ในตัวยา ซึ่งวิธีนี้จะนิยมใช้ในแพทย์แผนไทยที่ต้องการสรรพคุณโดยรวม และอีกหนึ่งวิธีการสกัดคือการสกัดแบบบริสุทธิ์ เน้นตัวยาที่มีสารแอนโดรกราโฟไลด์อย่างเดียวโดยไม่มีสารอื่นเจือปน มักจะพบในยาแผนปัจจุบันที่มีจำหน่ายทั่วไป

จะเป็นอย่างไร หากรับประทานยาฟ้าทะลายโจรมากเกินไป

ข้อควรระวังของการใช้ยาฟ้าทะลายโจรก็คือ ห้ามกินติดต่อกันเกิน 5 วันต่อสัปดาห์ และเป็นการใช้เพื่อรักษาเท่านั้น เพราะในตอนนี้เมื่อเกิดการระบาดของโควิด-19 มากขึ้น ทำให้คนทั่วไปมักจะกลัวการติดเชื้อไวรัสนี้ จึงได้มีการกินยาเพื่อต้านเชื้อไวรัส ทั้งๆที่ยังไม่ได้รับเชื้อ โดยแพทย์ได้ออกมาชี้แจงว่า การกินยาฟ้าทะลายโจรเพื่อต้านเชื้อไวรัสนั้นเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำอย่างมาก เพราะตามหลักทางการแพทย์แล้วยาจะช่วยรักษา ไม่ใช่ป้องกัน การได้รับยาในขนาดที่สูงติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจเสี่ยงทำให้แขนขาเป็นเหน็บชาหรืออ่อนแรง เนื่องจากยาตัวนี้มีฤทธิ์เย็น ทำให้เลือดเดินไปเลี้ยงส่วนแขนและขาติดขัด เกิดความแปรปรวนในระบบย่อยอาหารทำให้ท้องเสีย และเป็นพิษต่อตับด้วย

ยังมีข้อจำกัดในการใช้ยาอีกด้วย คือห้ามใช้ยากับผู้ที่มีอาการแพ้ (อาการแพ้คือ มีผื่นลมพิษขึ้นตามร่างกาย หน้าบวม ปากบวม แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก) หญิงตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร การใช้ยากับผู้ที่ต้องทานยาลดความดันด้วย ควรใช้อย่างระมัดระวัง สำหรับผู้ที่มีอาการถ่ายเหลวหรือท้องเสียบ่อยไม่ควรทานยาติดต่อกัน หากรับประทานยาครบ 24 ชั่วโมงแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์ และไม่ควรให้ยาฟ้าทะลายโจรควบคู่กับยาที่มีสารกันเลือดเป็นลิ่ม เช่น แอสไพริน หรือแม้กระทั่งยาฟาวิพิราเวียร์ สรุปแล้วแพทย์ไม่แนะนำให้รับประทานยาฟ้าทะลายโจรเพื่อป้องกันโควิด-19 แต่ให้ใช้เพื่อเป็นการรักษาในอาการเบื้องต้นเท่านั้น เพราะยาฟ้าทะลายโจรไม่ได้มีฤทธิ์ที่จะสามารถยับยั้งเชื้อไวรัสเข้าเซลล์ได้

ฟ้าทะลายโจร เด็กกินได้หรือไม่

คำตอบสั้นๆ : ได้

คำอธิบาย : เชื้อไวรัสตัวนี้สามารถติดได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ และเมื่อเด็กๆติดเชื้อไวรัสโควิด-19 แล้วจะสามารถรับประทานยาเหมือนของผู้ใหญ่ได้หรือไม่ โดยแพทย์ได้ออกมาแนะนำว่าเด็กๆที่ติดเชื้อสามารถรับประทานยาฟ้าทะลายโจรได้ โดยลดขนาดและปริมาณลงเป็นครั้งละ 1 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง กินติดต่อกันไม่เกิน 5 วัน และในตัวยาจะต้องมีสารแอนโดรกราโฟไลด์ไม่เกิน 10 มิลลิกรัมต่อ 1 เม็ด

ยาฟ้าทะลายโจรมักจะมาในรูปแบบของแคปซูลเม็ดใหญ่ๆ ซึ่งสำหรับเด็กแล้วทำให้กินได้ยาก อาจจะใช้ผงของฟ้าทะลายโจรมาละลายกับน้ำอุ่น ผสมน้ำผึ้งหรือน้ำมะนาวเล็กน้อย จะช่วยให้เด็กๆกินง่ายขึ้น

โควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอน ฟ้าทะลายโจรเอาอยู่

อาการของการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์โอมิครอน ส่วนใหญ่มีอาการไม่มาก มักจะมีไข้ต่ำๆ มีน้ำมูก ระคายคอ มีเสลดในลำคอ มีไอบ้างเล็กน้อย ปวดเมื่อยตามตัว เป็นอาการคล้ายไข้หวัด ไม่รุนแรงเหมือนสายพันธุ์เดลต้าที่มีไข้สูง หอบเหนื่อย ไอมาก ระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ บางคนมีอาการปอดอักเสบ ระบบหายใจล้มเหลว ผู้ที่ติดเชื้อสายพันธุ์โอมิครอนในตอนนี้สามารถกักตัวและรักษาตัวอยู่ที่บ้านได้ โดยแพทย์จะสั่งยาให้มารับประทาน และให้สังเกตอาการตลอดเวลา ด้วยสรรพคุณของฟ้าทะลายโจรที่รักษาอาการไข้ เจ็บคอเป็นหลัก จึงทำให้เป็นยาตัวหลักที่ใช้รักษาของเชื้อไวรัสสายพันธุ์นี้ ผลจากการรักษาผู้ติดเชื้อมีอาการดีขึ้นใน 5 วัน

ฟ้าทะลายโจรสมุนไพรรักษาโรครอบด้าน

ไม่เพียงแต่การใช้ยาฟ้าทะลายโจรรักษาโควิด-19แล้ว แต่สมุนไพรชนิดนี้อยู่คู่คนไทยมานานมาก โดยมีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ อินเดีย จีน ศรีลังกา และประเทศไทย การใช้ฟ้าทะลายโจรเพื่อนำมาเป็นยารักษาโรคนิยมใช้ในส่วนของใบและลำต้น ประเทศไทยได้บรรจุฟ้าทะลายโจรให้อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ของกระทรวงสาธารณสุข ในหมวดหมู่ของยารักษากลุ่มอาการในระบบทางเดินอาหาร และระบบทางเดินหายใจ ได้มีการศึกษาเพื่อจำแนกโรคที่สามารถรักษาได้อย่างชัดเจน ซึ่งก็พบว่าฟ้าทะลายโจรสามารถรักษาได้หลายโรคเลยทีเดียว อย่างเช่น แก้ไข้ทั่วไป รักษาอาการปวดท้อง ท้องเสีย และกระเพาะอักเสบ รักษาอาการไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบ เป็นต้น

ฟ้าทะลายโจรมีสารสำคัญที่ออกฤทธิ์ทางยาสมุนไพร 3 สาร คือ สารแอดโดรกราโฟไลด์ สารนีโอแอนโดรกราโฟไลด์ และสาร 14-ดีอ๊อกซี่แอนโดรกราโฟไลด์ ซึ่งได้มาจากใบสด ใบแห้ง และลำต้น สมุนไพรฟ้าทะลายโจรช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระในร่างกาย กระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกัน ต่อต้านสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกาย รวมไปถึงช่วยกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวให้จับกินเชื้อโรคได้ดียิ่งขึ้นอีกด้วย โดยส่วนต่างๆที่นำมาใช้เป็นยาก็จะมีฤทธิ์แตกต่างกันออกไป เพราะฉะนั้นการใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรจะต้องศึกษาโดยละเอียดรอบคอบ มิเช่นนั้นอาจจะใช้ผิดประเภทได้ ส่งผลให้การรักษาไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

เปิดตำรับยาฟ้าทะลายโจร สามารถทำได้ง่ายๆที่บ้าน

ฟ้าทะลายโจรสามารถนำมาทำยาได้ทั้งต้น หลักๆเลยจะมีรสขม ชนิดที่ว่าขมทั้งต้นทุกส่วน โดยการทำผงฟ้าทะลายโจรแบบอัดแคปซูลที่มีขายตามท้องตลาดนั้น จะใช้ต้นฟ้าทะลายโจรที่มีอายุประมาณ 2 เดือน นำมาตัดกิ่งและหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อสะดวกต่อการปั่น ตากกิ่งฟ้าทะลายโจรจนแห้ง และต้องแน่ใจว่าสะอาดไร้ฝุ่นพิษ เมื่อกิ่งของฟ้าทะลายโจรแห้งตามที่ต้องการแล้วนำไปปั่นให้ละเอียดโดยการใช้เครื่องปั่น จะได้ออกมาเป็นผงฟ้าทะลายโจร จากนั้นนำมาบรรจุในแคปซูล ซึ่งแคปซูลเปล่ามีขายตามร้านขายยาทั่วไป สามารถเก็บไว้ได้นานถึง 1 ปี แต่หากเกินกว่านั้นยาอาจเสื่อมคุณภาพได้

นอกจากนำมาตากแห้งและบดเป็นผงแล้ว ฟ้าทะลายโจรยังสามารถกินสดๆได้อีกด้วย โดยการนำใบที่มีอายุต้น 45-120 วัน ประมาณ 2-3 ใบ เคี้ยวสดๆเมื่อมีอาการเจ็บคอ แต่หากทนความขมไม่ได้ให้ผสมน้ำผึ้งมะนาวลงไปเล็กน้อย ใช้ในปริมาณ 2-3 ครั้งต่อวันจนกว่าจะหาย หรือหากเคี้ยวไม่ได้ให้ใช้ใบสด 4-5 ใบต้มเป็นชา แล้วดื่มตลอดทั้งวันจนอาการดีขึ้น

หากเป็นไข้สูงมากให้ใช้ฟ้าทะลายโจรที่มีอายุต้นประมาณ 90-120 วัน นำใบสด 1 กำมือมาต้มกับน้ำ 3 ลิตร ต้มให้เดือดจนเหลือน้ำเพียง 1 ลิตร ดื่มครั้งละ 30 ซีซี หรือ 2 ช้อนโต๊ะ ทุก 4 ชั่วโมงจนกว่าไข้จะลดลง ภายใน 1 วันหากยังไม่ดีขึ้นให้เพิ่มเป็น 60 ซีซี หรือ 4 ช้อนโต๊ะ

ยาเม็ดหรือลูกกลอน ก็เป็นยาชนิดที่คนนิยมกันอย่างมาก สามารถนำใบของฟ้าทะลายโจรมาทำได้โดยการผึ่งใบไว้ในที่ร่ม ห้ามตากแดด เมื่อใบแห้งแล้วนำมาบดให้เป็นผงละเอียด จากนั้นนำมาปั้นกับน้ำผึ้งหรือน้ำเชื่อมให้เป็นเม็ดกลม น้ำหนักประมาณ 250 มิลลิกรัม แล้วผึ่งลมต่อให้แห้ง หากรับประทานยาในขณะที่ยังเปียกอยู่จะมีรสขมมาก ขนาดรับประทานยาเม็ดฟ้าทะลายโจร ให้กินครั้งละ 4-10 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง เวลาก่อนอาหารหรือก่อนนอน

การใช้ผงฟ้าทะลายโจรเพื่อสูดดม คือการนำผงที่บดละเอียดมาใส่ขวดหรือกล่องที่มีฝาปิดมิดชิด เมื่อต้องการใช้ให้เขย่าแล้วเปิดฝาออก ผงยาจะเป็นควันลอยออกมา ให้สูดดมควันนั้นเข้าไป ผงยาจะไปติดที่คอทำให้ยาออกฤทธิ์ที่คอโดยตรง ช่วยลดเสมหะและแก้เจ็บคอได้ดี ผงยาที่เข้าไปทางจมูกจะช่วยลดน้ำมูก และฆ่าเชื้อที่จมูกด้วย หรือจะใช้วิธีการเป่าคอ กวาดคอแทนการสูดดมก็ได้ ใช้สูดดมบ่อยๆวันละหลายๆครั้ง

บทสรุปส่งท้าย

ฟ้าทะลายโจร เป็นยาสมุนไพรอันดับต้นๆที่หลายคนรู้จักกันดี มีสรรพคุณมากมาย รักษาโรคได้หลากหลาย มักถูกนำมาใช้แทนยาปฏิชีวนะ แต่ถึงจะมีประโยชน์มาก ก็ไม่ได้หมายความว่าจะเหมาะกับทุกคน เพราะฉะนั้น ก่อนจะใช้ยาฟ้าทะลายโจร ควรศึกษาวิธีใช้ และทดสอบอาการแพ้ก่อนเสมอ ในบางรายอาจมีอาการข้างเคียงในขณะใช้ยา แต่บางรายที่แพ้มากๆก็อาจมีอาการเฉียบพลัน ถึงขั้นช็อคเสียชีวิตได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นสมุนไพรแท้ๆ หรือยาปฏิชีวนะ ก็ล้วนมีข้อจำกัดในการใช้เสมอ

อ้างอิง

• https://www.rama.mahidol.ac.th/
• https://www.nci.go.th
• https://www.chula.ac.th
• https://www.dmh.go.th/