กติกาบาสเกตบอล ขั้นพื้นฐาน และความเป็นมา แบบเข้าใจง่าย

โดยแนวคิดก็คืออยากหาเกม หรือกิจกรรมการแข่งขันที่ไม่มีการปะทะกันรุนแรงมากไป และสามารถแข่งขันกันในโรงยิมได้ เขาจึงเริ่มออกกฎพื้นฐานง่าย ๆ ห่วงบาสก็ใช้ตะกร้าใส่ลูกพีชตอกตะปูติดผนัง การแข่งขันใช้ผู้เล่นละ 9 คน ขนาดสนามก็ประมาณครึ่งหนึ่งของสนามบาสเกตบอลมาตรฐานในปัจจุบัน สำหรับคำว่า “บาสเกตบอล” ก็มาจากการตั้งชื่อของนักเรียนคนหนึ่ง จนถูกเรียกมาจนถึงทุกวันนี้

หลังจากมีจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ บาสเกตบอลก็เริ่มได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางจากรัฐสู่รัฐ จนขยายเป็นวงกว้างไปทั่วประเทศและทั่วโลก จนถูกบรรจุเข้าแข่งขันในกีฬาโอลิมปิกเมื่อปี 1936 และมีการแข่งขันชิงแชมป์โลกครั้งแรกเมื่อปี 1950 

ในปัจจุบันบาสเกตบอลยังถูกยกให้เป็นกีฬาประจำชาติของสหรัฐอเมริกา เพราะนอกจากจะเป็นประเทศที่คิดค้นแล้ว การแข่งขันภายในประเทศก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นในระดับมหาวิทยาลัย หรือลีกอาชีพ (NBA) ที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก มีมูลค่าตลาดรวมกันเกือบ 2 ล้านล้านบาท (ในปี 2020-2022) และ กติกาบาสเกตบอล สากลที่ใช้ในการแข่งขันทั่วไป ถึงแม้อาจจะมีขนาดสนาม และระยะเวลาในการแข่งขันที่แตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับฝ่ายจัดการแข่งขันนั้น ๆ แต่กติกาส่วนใหญ่ยังอ้างอิงจากกติกาการแข่งขันของ NBA เป็นหลัก

กฎ และ กติกาบาสเกตบอล

จุดประสงค์หลักในเกมการแข่งขัน คือการทำแต้มให้มากกว่าคู่แข่ง ผู้เล่นที่ลงสนามจะมีฝั่งละ 5 คน มีตัวสำรองไม่เกิน 7 คน สามารถเปลี่ยนตัวได้ไม่จำกัด และในทีมต้องมีเจ้าหน้าที่ต่าง ๆ เช่นโค้ช ผู้ช่วย แพทย์ ฯลฯ ในการแข่งขันแต่ละทีมต้องโยนลูกบอลเข้าห่วงจากด้านบนที่เรียกว่าการชู้ต จึงจะได้คะแนน ส่วนฝ่ายที่ตั้งรับก็ต้องป้องกันไม่ให้อีกฝ่ายได้บุกเพื่อทำคะแนน ผู้เล่นยังสามารถเลี้ยง จะปัดกลิ้ง โยนบอล ไปทางไหนก็ได้ภายใต้กติกากำหนด ผู้เล่นทุกคนมีชุดแข่งที่ได้มาตรฐานเป็นแบบเดียวกันทั้งทีม กางเกงขาสั้น เสื้อกล้าม ถุงเท้า ต้องมีหมายเลขติดเสื้อต้องเห็นชัดไม่มีลวดลายติดทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ซึ่งเป็นอีกหนึ่ง กติกาบาสเกตบอล ที่ถูกบังคับใช้ในการแข่งขัน

เครื่องแบบนักกีฬาสำหรับทีมชายและหญิงตามมาตรฐานได้แก่ กางเกงขาสั้นและเสื้อกล้าม

การนับคะแนนใน กติกาบาสเกตบอล ก็จะมีอยู่หลายแบบ หากเป็นการชู้ตในเขตโทษจะได้ 2 คะแนน ชู้ดจุดโทษ จะได้ 1 คะแนน หากชู้ตเส้นนอกเขตโทษที่มีระยะห่างจากห่วง 6.75 เมตร จะได้ 3 คะแนน  แต่ในกติกา NBA จะมีระยะ 7.24 เมตรขึ้นไป

กติกาบาสเกตบอล เวลาจะหยุดทุกครั้งเมื่อเกมหยุด เช่นบอลออกนอกสนาม มีการฟาวล์ หรือชู้ตลูกโทษ ดังนั้นเวลารวมในการแข่งขันแต่ละครั้งจะไม่เท่ากัน แต่ส่วนใหญ่จะนานถึงเกือบสองชั่วโมงครึ่งเลยทีเดียว

การแข่งขันในสนามจะมีกรรมการ และหัวหน้ากรรมการคอยตัดสิน และข้าง ๆ สนามจะเป็นโต๊ะกรรมการ ที่มีโต๊ะกรรมการไว้คอยจดบันทึกเกี่ยวกับการแข่งขัน ไม่ว่าจะเป็นจำนวนการทำฟาวล์ นับคะแนน ควบคุมเวลาการแข่งขัน การเปลี่ยนตัว เป็นต้น

อุปกรณ์ตาม กติกาบาสเกตบอล หลัก ๆ แล้วก็มีเพียงแค่ลูกบาสเพียงลูกเดียว กับห่วงทั้งสองด้านของสนาม แต่ในระดับการแข่งขันแล้ว ยังจำเป็นต้องมีนาฬิกา ระบบหยุดเวลา และสกอร์บอร์ด เป็นต้น

ขนาดมาตรฐานลูกบาสที่ใช้ในการแข่งขันจะแบ่งเป็น 2 แบบคือ

ประเภทชายจะมีเส้นรอบวง 30 นิ้ว หนักประมาณ 600 กรัม 

ประเภทหญิงมีเส้นรอบวง 29 นิ้วหนักประมาณ 540 กรัม

สนามแข่งขันขนาดมาตรฐานตาม กติกาบาสเกตบอล จะมีลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้า หากเป็นการแข่งขันสากล จะมีขนาด 28 x 15 เมตร หากเป็นการแข่งขัน NBA จะมีขนาด 29x15 เมตร

ห่วงสำหรับชู้ต ทำคะแนน รวมไปถึงเน็ตและแป้น จะส่วนอยู่ปลายทั้งสองด้านของสนาม โดยห่วงจะมีความสูง 10 ฟุต และเลยเส้นขอบสนามออกไปอีก 4 ฟุต โดยความสูงของห่วงต้องมีระดับนี้เท่านั้น ถึงแม้ว่าส่วนอื่น ๆ จะแตกต่างกันได้บ้างเล็กน้อยก็ตาม เพราะหากความสูงของห่วงผิดไปแม้แต่นิดเดียวก็อาจจะส่งผลต่อการชู้ตทำคะแนนได้

กติกาบาสเกตบอล ขั้นพื้นฐาน

1. การเล่นบาสเกตบอล ผู้เล่นทุกคนต้องใช้มือเท่านั้น สามารถเลี้ยงบอล ส่งบอลไปทางไหนก็ได้ จะใช้มือเดียว หรือสองมือก็ตามสะดวก แต่ห้ามใช้กำปั้นทุบ ห้ามให้ลูกบอลโดนส่วนขา เข่า หน้าแข้ง เท้า เด็ดขาด ถือเป็นการฟาวล์ 1 ครั้ง หากทีมไหนฟาวล์ติดต่อกันถึง 3 ครั้ง อีกฝ่ายจะได้คะแนน

2. ห้ามผู้เล่นถือลูกบาสวิ่งหรือเดิน โดยไม่มีการเลี้ยงลูกบาส (เคาะบอลไปกับพื้น) หากถือลูกบอลอยู่ในมือแล้วไม่การเลี้ยง จะก้าวขาได้ไม่เดิน 3 ก้าว หากมากกว่านั้นถือเป็นการฟาวล์

3. ห้ามเล่นรุนแรง รวมไปถึงห้ามกระแทกคู่แข่งด้วยส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย และห้ามดึง ห้ามดัน ผลักตี เพื่อให้คู่แข่งเสียการครอบครองบอล หรือทำอะไรก็ตามที่ให้คู่แข่งเสียหลักอย่างเด็ดขาด เพราะถือเป็นการฟาวล์ ตามกติกาบาสเกตบอล หากผู้เล่นทำฟาวล์ครบ 2 ครั้งด้วยกรณีที่กล่าวมาจะถูกไล่ออกจนกว่าจะมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำแต้มได้ แต่ในช่วงที่ถูกไล่ออก แล้วมีผู้เล่นฝั่งเราบาดเจ็บในระหว่างการแข่งขันจะไม่สามารถเปลี่ยนตัวได้

4. การที่จะทำแต้มได้ต้องชู้ตลูกบอลผ่านห่วงจากทางด้านบนเท่านั้น ฝ่ายที่โดนบุก หรือฝ่ายป้องกันไม่สามารถไปยุ่ง หรือสกัดเมื่อลูกสัมผัสกับแป้นแล้ว

5. หากมีทีมใดทีมหนึ่งทำลูกบาสออกนอกสนาม อีกฝ่ายจะได้สิทธิ์ส่งลูกบาส แต่ต้องส่งเข้าสนามโดยใช้เวลาไม่เกิน 5 วินาที หากเกินก็จะเปลี่ยนฝ่ายส่ง หากกรรมการมองว่าไม่ยอมส่งลูกบาสเข้าสนามเพราะถ่วงเวลาตาม กติกาบาสเกตบอล จะกลายเป็นฟาวล์โดยทันที

6. การตัดสินชี้ขาดในสนามไม่ว่าจะเป็นการฟาวล์ ใครได้แต้ม ใครได้ส่งลูกเข้าสนาม ได้จุดโทษ ใครต้องถูกไล่ออก ทุกอย่างอยู่ภายใต้ดุลพินิจของผู้ตัดสินทั้งหมด

   
   

   

   
    
7. เมื่อหมดเวลาการแข่งขัน ทีมที่ทำแต้มได้สูงสุดคือผู้ชนะ 

8. การชู้ตจุดโทษ กติกาบาสเกตบอล จะให้ชู้ตทีละ 2 ครั้ง ถ้าชู้ตลงนับ 1 คะแนน โดยการชู้ตครั้งที่ 2 ผู้เล่นฝ่ายตั้งรับสามารถเบียดแย่งลูกบอลได้หากชู้ตไม่ลง ฝ่ายไหนได้ลูกบอลไปก็ทำเกมบุกต่อได้เลย

9. หากลูกบอลถูกตี หรือโยนจากพื้นเข้าห่วง ไม่นับเป็นคะแนน หากลูกบาสไม่ลงห่วง แต่ค้างอยู่ก้านห่วง แล้วผู้เล่นฝ่ายป้องกันกระโดดขึ้นไปสัมผัสให้นับเป็นคะแนน

10. ในส่วนของระยะเวลาการแข่งขันตาม กติกาบาสเกตบอล ระดับอาชีพ หรือ NBA การแข่งในแต่ละครั้งจะถูกแบ่งออกเป็น 4 เบรก หรือ 4 ควอเตอร์ ใช้เวลาควอเตอร์ละ 15 นาที มีช่วงพักครึ่ง 15 นาที พักอื่น ๆ อย่างเช่นขอเวลานอก 2 นาที หากฝ่ายไหนเป็นฝ่ายรุก แล้วเวลาผ่านไป 25 นาที แต่ยังไม่สามารถชู้ตให้ลูกบาสสัมผัสแป้นได้ ให้เปลี่ยนฝ่ายครองบอลทำเกมทันที หากการแข่งขันเสมอกันจะมีการต่อเวลาพิเศษ 5 นาที ทั้งสองทีมจะสลับด้านในการลงสนามหลังจากมีการพักครึ่งระหว่างควอเตอร์

ไม่ว่าจะเป็นกีฬาประเภทไหนย่อมมีกติกาคอยกำกับ เพื่อไม่ให้เกิดความได้เปรียบเสียเปรียบในการแข่งขัน อย่างที่เรานำเสนอทั้งหมดนี้คือความเป็นมา และ กติกาบาสเกตบอล ขั้นพื้นฐานแบบเข้าใจง่าย ๆ เชื่อว่าหากใครเคยเล่นบาสเกตบอล หรือดูมาบ้าง ก็คงเข้าใจไม่ยาก สำหรับคนที่ไม่รู้จริง ๆ ก่อนหน้านี้อาจจะคิดว่าเป็นกีฬาที่ดูก็ยาก เล่นก็ยาก แต่เชื่อว่าหากอ่านจนจบก็จะเข้าใจ สามารถดูการแข่งขัน หรือไปเล่นได้อย่างรู้เรื่องได้อย่างแน่นอน