เชื่อว่าหลายคนเคยได้ยินหรือคุ้นเคยกับคำว่านอมินี ทั้งในความหมายด้านที่ดีและไม่ดี นอมินีถูกนำมาใช้ในชีวิตประจำวันอย่างกว้างขวางในทุกแวดวง อย่างไรก็ตามยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่ทราบความหมายของคำว่านอมินี และการนำคำว่านอมินีมาใช้ หรืออาจเกิดความไม่เข้าใจเมื่อเจอคำนี้ในการสื่อสารทั้งในรูปแบบสื่อ โฆษณา ข่าวสาร ข้อความเป็นต้นจึงทำให้เกิดความไม่เข้าใจสารที่อีกฝ่ายต้องการสื่อ เรามาทำความรู้จักคำว่านอมินีไปพร้อมกัน พร้อมดูความหมายเชิงลึกว่าคำๆนี้มความหมายในด้านดีหรือไม่และตัวอย่างการนำคำว่านอมินีมาใช้ในชีวิตประจำวัน

เปิดความหมายนอมินีคืออะไร

เรามักจะได้ยินคำว่านอมินีบ่อยๆเกี่ยวกับเรื่องของการเมือง เชิงธุรกิจ เศรษฐกิจ การถือหุ้นต่างๆเป็นต้น เพื่อนๆรู้หรือไม่ว่าคำว่านอมินีคืออะไร จริงๆแล้ว นอมินีมาจากคำในภาษาอังกฤษว่า Nominee ซึ่งมีความหมายตามคณะกรรมการบัญญัติศัพท์เศรษฐศาสตร์ แห่งราชบัณฑิตยสถานบัญญัติไว้ว่า ผู้ได้รับแต่งตั้ง, ผู้ได้รับเสนอชื่อให้เลือ, ผู้ได้รับแต่งตั้งให้ทำการแทน

คำว่านอมินีถูกนำมาใช้ในวงกว้างในด้านธุรกิจ เศรษฐกิจ การเมือง เป็นต้น กล่าวคือนอมินีหมายถึงผู้ได้รับแต่งตั้งให้ถือหุ้นแทน บุคคลหรือนิติบุคคลที่เป็นผู้ถือหุ้นแทนบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ซึ่งเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์จากหลักทรัพย์นั้น นอกจากนี้อมินีในความหมายด้านอื่นๆยังหมายถึง ผู้ได้รับการเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งต่าง ๆ หรือรับรางวัลในสาขาต่างๆ เช่น รางวัลโนเบล รางวัลออสการ์ เป็นต้น และที่สำคัญเรามักจะได้ยินคำว่านอมินีบ่อยๆ ในแวดวงของการเมืองอีกด้วย

ความหมายของนอมินีกับกระแสสังคม

นอมินีถูกนำมาตีแผ่ในหลายแวดวงทั้งการเมือง ข่าวสาร และเรามักจะได้ยินความหมายของคำว่านอมินีในเชิงลบอยู่บ่อยๆ มักหมายถึงการถือหุ้นหรือตำแหน่งบางอย่างแทนบุคคลวใดบุคคลหนึ่งเพื่อผลประโยชน์บางอย่าง ยกตัวอย่างการใช้คำว่านอมินีเกี่ยวกับกระสังคมหรือการพาดหัวข่าวในสื่อต่างๆที่เราเคยได้ยินอาทิ

• กรณีของ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร กับการซื้อขายหุ้นระหว่าง ชิน คอร์ปกับ เทมาเส็กของสิงคโปร์ เพื่อหลีกเลี่ยงการเสียภาษีและมีผลประโยชน์ทับซ้อน
• ข่าวนักลงทุนต่างชาติบางรายเห็นประเทศไทยเป็นเนื้อสมันจึงเข้ามาดำเนินธุรกิจในลักษณะไม่ถูกกฎเกณฑ์ เช่น การถือหุ้นผ่านนอมินีแล้วมาร้องเรียนเพื่อกำหนดกฎเกณฑ์การลงทุนในประเทศไทยที่ขัดต่อกฎหมาย
• กระทรวงพาณิชย์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เร่งแก้ไขปัญหาชาวต่างชาติหลบเลี่ยงทำธุรกิจโดยไม่ขออนุญาต และใช้คนไทยเป็นผู้ถือหุ้นแทน (นอมินี)
• รัฐบาลเร่งตรวจสอบ “นอมินี” แก้ปัญหาชาวต่างชาติฉวยโอกาสทำธุรกิจคนไทย เดินหน้ารักษาผลประโยชน์คนในประเทศ
• กรมพัฒนาธุรกิจการค้าลุยตรวจ 3 ธุรกิจเสี่ยงเป็น “นอมินี”
• รัฐบาลไล่เช็กเอาผิด ‘นอมินี’ ธุรกิจร้านอาหารย่านเยาวราช โทษหนักจำ-ปรับ

ซึ่งกระแสเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่านอมินีที่ถูกนำมาใช้ในกระแสสังคมมักตีแผ่ความหมายในเชิงลบเกี่ยวกับการถือหรือครอบครองอำนาจหน้าที่แทนบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือเรียกง่ายๆว่า เป็นหุ่นเชิดให้บุคคลนั้นนั่นเอง โดยมีการแต่งตั้งหรือมอบอำนาจให้บุคคลนั้นอำนวยความสะดวกทำหน้าที่บางอย่างแทนตนเพื่อเอื้อประโยชน์บางอย่างรวมถึงผลประโยชน์ซ้อนทับต่างๆที่คนนั้นพึงจะได้รับ ดังนั้นคนทั่วไปจึงเข้าใจความหมายของนิมินีในเชิงไม่ดีหรือเป็นความหมายในเชิงลบมากกว่าความหมายในเชิงบวกนั่นเอง เพราะเห็นได้จากบุคคลมีชื่อเสียง นักการเมือง ผู้มีอำนาจ กำหนดมอบหมายให้ผู้แทนที่เราเรียกกันว่า นอมินี กระทำบางอย่างในการสร้างผลประโยชน์ส่วนตัวเอื้อประโยชน์ให้แก่บุคคลนั้น

จุดประสงค์การใช้ความหมายของนอมินีในเชิงสุจริต

มาดูการนำความหมายของคำว่านอมินีใช้เชิงสุจริตหรือความหมายในเชิงบวกกันบ้าง ว่าโดยทั่วไปแล้วคำว่านอมินีสามารถนำมาใช้ในการสื่อความหมายในเชิงสุจริตดังนี้

1. ความสะดวกในการซื้อขายหุ้น การมอบอำนาจให้ผู้แทนหรือที่เรียกว่านอมินี ทำให้เกิความสะดวกในการซื้อขายหุ้นหรือในแง่ธุรกิจของคนในครอบครัวเดียวกัน เช่น สามีภรรยา ให้เกิดความสะดวกง่ายต่อการต่อซื้อขายระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย
2. รักษาความลับในการลงทุน เชื่อว่านักลงทุนบางท่านไม่สะดวกหรือไม่ต้องการเปิดเผยตัวตนของตัวเอง จึงมีการมอบอำนาจให้ผู้แทนหรือนอมินี ให้ดำเดินการเกี่ยวกับการลงทุนแทนเจ้าของทุนโดยเฉพาะสำหรับนักลงทุนต่างชาติ
3. ความสะดวกและความคล่องตัวในการบริหารพอร์ตลงทุน นอมินีสามารถอำนวยความสะดวกให้เกิดความคล่องตัวเมื่อมีการซื้อขายหรือการบริหารจัดการเกี่ยวกับการลงทุนโดยเฉพาะเวลาขายกิจการ (divest) ก็สามารถขายหุ้น holding company เพียงบริษัทเดียว
4. เป็นนอมินีโดยธรรมชาติของธุรกิจ ในการลงทุนหรือการทำธุรกิจโดยเฉพาะการลงทุนเกี่ยวเกี่ยวกับหุ่น นอมินีจะได้รับการว่าจ้างจากผู้ถือหุ้นให้เป็นตัวแทนเล่นหุ้นแทนลูกค้า สามารถพิจารณาตัดสินใจได้ ณ ขณะนั้น

จุดประสงค์การใช้ความหมายของนอมินีในเชิงทุจริต

ดังที่เรากล่าวไปข้างต้นเรามักจะได้ยินความหมายของนอมินีในเชิงลบอยู่บ่อยๆ และมักนำคำนี้มาใช้สื่อความหมายในทางทุจริตเกี่ยวกับกรณีต่างๆ มาดูกันว่ามีการนำคำว่านอมินีมาใช้ในเชิงทุจริตอย่างไรบ้าง

1. อำพรางผู้ถือหุ้นที่แท้จริง เพื่อหลบเลี่ยงกฎหมายต่างๆ เนื่องจากการซื้อขายหรือการทำธุรกิจบางอย่างมีข้อจำกัดเกี่ยวกับเจ้าของธุรกิจนั้น จึงทำให้จุดนี้เกิดเป็นความทุจริตบางอย่างโดยใช้ผู้แทนหรือนอมินีมาทำหน้าที่แทนบุคคลผู้นั้นหรือเจ้าของธุรกิจ กิจการที่ต้องการฝืนกฏหรือข้อจำกัดบางอย่างเช่น กฎหมายห้ามไม่ให้รัฐมนตรีมีส่วนได้เสียในธุรกิจ (ม. 209 ในรัฐธรรมนูญ), กฎการใช้ข้อมูลภายใน (insider trading) และกฎห้ามพนักงานบริษัทหลักทรัพย์/ที่ปรึกษาทางการเงินใช้ข้อมูลภายในซื้อขายหุ้น, กฎการห้ามบริษัทต่างชาติถือหุ้นเกินกำหนด (พ.ร.บ. ต่างด้าว ฯลฯ)
2. ปั่นหุ้น เป็นอีกหนึ่งวิธีที่นำมาใช้ในการซื้อขาย การเทรนด์หุ้นในตลาด กลวิธีนี้เกิดขึ้นโดยการสร้างราคาโดยใช้นอมินีหลายรายโยนหุ้นกันไปมา เพื่อสร้าง story ให้การวิ่งของราคาหุ้นดูมีเหตุผล ซึ่งมีผลต่อการตัดสินใจซื้อขายหุ้นของผู้ถือหุ้นคนอื่นในตลาด
3. ฟอกเงิน เป็นกลเม็ดที่เรามักพบเห็นตามข่าว หรือกระแสที่เกิดขึ้นในสังคมโดยมีการตั้งนอมินีขึ้นมาเพื่อใช้ในการฟอกเงินดดยเฉพาะ เป็นการโยกย้าย ถ่ายโอน เงินที่ได้มาจากการทุจริตให้เป็นเงินสะอาด เพื่อเอื้อประโยชน์ให้แก่ตัวบุคคลนั้นโดยเฉพาะ เช่น ตั้งบริษัทนอมินีที่ tax haven ต่างประเทศ เพื่อเอาเงินจากการทุจริตมาซื้อหุ้นใน ตลท. เป็นต้น

สรุปแล้วความหมายของนอมินีดีหรือไม่?

หากถามว่าความหมายนอมินีดีหรือไม่นั้นอาจต้องคำนึงหรือพิจารณาถึงเจตนาที่นำมาใช้ อย่างตัวอย่างที่เราได้กล่าวไปในข้างต้นเกี่ยวการนำความหมายของนอมินีมาใช้ซึ่งมีทั้งความหมายในเชิงสุจริตและเชิงทุจริต ดังนั้นหากสั้นๆว่าความหมายของนอมินีดีหรือไม่นั้นต้องดูที่เจตนาและบริบทของการใช้ในการกระทำบางอย่าง เพื่อจุดประสงค์อย่างไร แอบแฝงผลประโยชน์แก่ตัวบุคคลหรือไม่อย่างไร หรืออีกแง่นอมินีช่วยให้เกิดความสะดวกสบาย ความคล่องตัวในการดำเนินการแทนตัวบุคคลอีกด้วย

ถึงตรงนี้เพื่อนๆพอเข้าใจความหมายของนอมินีกันบ้างหรือยัง หลายคนอาจไม่คุ้นกับคำนี้แต่อาจได้ยินหรือพบเห็นคำนี้บ่อยๆ หรืออาจเคยได้ยินเกี่ยวกับความหมายของนอมินีในเชิงลบกันบ่อยครั้งจนเข้าใจว่าความหมายของนอมินี เป็นคำที่ไม่ดีมีความหมายในเชิงลบ แต่ความจริงแล้วนอมินีสามารถสื่อความหมายได้ทั้งเชิงลบและเชิงบวกขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ เจตนาการนำไปใช้ แม้เราจะได้ยินความหมายของนอมินีในเชิงลบบ่อยครั้งแต่ไม่ได้หมายความว่าเป็นคำที่มีความหมายเชิงลบ เมื่อทราบความหมายแล้วอาจจะพอเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับคำว่านอมินี อย่างไรก็ตามนอมินีคือผู้แทน ผู้มีอำนาจแทน เราสามารถมีนอมินีหรือบุคคลที่สามารถดำเนินการ ตัดสินใจพิจารณาบางอย่างแทนในการบริหารจัดการต่างๆ เช่นการทำธุรกิจ เพื่อให้เกิดความสะดวกสบาย ความลื่นไหลต่อกิจการนั้นๆ ที่สำคัญใช้นอมินีหรือผู้มีอำนาจแทนในทางที่ถูกต้องและเหมาะสมกันด้วยนะคะเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดทั้งต่อตัวเราและบุคคลรอบข้าง