หลายคนเมื่อถึงวันที่ต้องการเสริมความเป็นสิริมงคล ก็คงมีแพลนไว้ในหัวมากมายและเกิดคำถามว่า ไหว้เจ้าที่กลางบ้านวันไหนดี ใช้ธูปกี่ดอก ไหว้อะไรบ้าง วิธีเป็นอย่างไร วันนี้เราได้รวบความคำตอบมาให้คุณแล้ว หากทำได้เชื่อว่าจะเป็นการอัญเชิญเทวาอารักษ์และเทพยดาจากสวรรค์ มาเพื่อมอบความเป็นสิริมงคล ส่งเสริมให้บ้านอยู่เย็นเป็นสุข ปกปักรักษาไม่ให้มีภัยร้ายเข้ามาย่ำกราย ซึ่งลายคนก็คิดว่าเจ้าหน้าจะอยู่หน้าบ้าน แต่จริง ๆ ในบ้านก็ถือเป็นตำแหน่งกลางบ้านก็มีเจ้าที่เจ้าทางเหมือนกัน เชื่อว่าเป็นเหล่าเจ้าของบ้านเรือนหรือวิญญาณบรรพบุรุษ ซึ่งก็มีความสำคัญและควรที่จะกราบไหว้เช่นกัน วันนี้เราได้รวมข้อมูลวิธีการกราบไหว้ คาถาบทสวดมากมายมาให้คุณได้นำไปปฏิบัติและความสำคัญของการไหว้เจ้าที่
ความแตกต่างของศาลพระภูมิกับเจ้าที่
สำหรับบางบ้านให้ความสำคัญกับการไหว้ทั้งสองแบบนั้นคือ ศาลพระภูมิและเจ้าที่เจ้าทาง ถือเป็นการแสดงถึงความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ท่านได้มาทำหน้าทีปกปักรักษาคุ้มครองบ้านเรือนและคนในบ้านหรือผู้อยู่อาศัยให้พบเจอแต่ความร่มเย็น เป็นสุขและส่งเสริมให้เจริญก้าวหน้า แต่หลายคนก็ยังคงสับสนว่าทั้งสองนี้แตกต่างกันอย่างไร ไหว้บูชาเหมือนกันหรือไม่ วันนี้เรามีคำตอบ
พระภูมิ คือ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นเทพเทวดาอารักษ์หรือวิญญาณที่อยู่ชั้นสูงขึ้นกว่าเจ้าที่ เจ้าของบ้านมักจะอันเชิญให้มาปกปักรักษา ดูแลพื้นที่และสมาชิกในบ้าน โดยจะตั้งศาลนี้ไว้ในบริเวณบ้านที่เราอัญเชิญให้เข้ามาปกปัก เพื่อปกป้องดูแลรักษาพื้นที่และสมาชิกในบ้าน ส่วนใหญ่จะตั้งศาลไว้ให้บริเวณหน้าบ้าน
เจ้าที่เจ้าทาง คือ เป็นเพียงดวงวิญญาณของเจ้าของที่ดินหรือบรรพบุรุษเท่านั้น ที่ท่านได้มาอยู่อาศัยก่อนที่จะมีการปลูกบ้าน ซึ่งท่านก็ได้มาอยู่นานมากจึงไม่จำเป็นต้องอันเชิญ ตำแหน่งในการตั้งศาลคือหน้าบ้านและในบ้าน ซึ่งจะต้องอยู่ตำกว่าศาลพระภูมิ ตัวศาลส่วนใหญ่ที่ใช้นั้นจะเป็นเรือนไทยจำลอง มี 4 เสา หรือ 6 เสา
เหตุผลที่ต้องไหว้เจ้าที่กลางบ้าน
เพื่อเป็นการไหว้เคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ทำหน้าที่คอยดูแล ปกปักรักษาบ้านผู้อยู่อาศัย จึงจำเป็นต้องไหว้เจ้าที่กลางบ้าน และหากใครสงสัยว่าควร ไหว้เจ้าที่กลางบ้านวันไหนดี ว่ากันว่านิยมไหว้ช่วงกลางวันไหว้ได้ทุกเดือน ยกเว้นเดือนเมษายนและเดือนตุลาคม เพราะเดือนเมษายนเป็นช่วงที่ร้อนมาก ๆ และเดือนตุลาคมเป็นที่เหมาะมากเท่าไหร่นัก เพราะเป็นเดือนที่สัมภเวสีจะออกมาขอส่วนบุญ ไม่นิยมไหว้อย่างยิ่ง ฉะนั้นเพื่อเป็นการเสริมสิริมงคลเจ้าของบ้านควรทำพิธีไหว้ขอขมา ขอความเมตตาและขออโหสิกรรม เพื่อความอยู่เย็นเป็นสุขของคนในบ้าน อีกทั้งช่วยผ่อนเคราะห์หนักให้เป็นเบาและส่งเสริมให้กิจการค้าขายดีขึ้น เวลาในการไหว้เจ้าที่กลางบ้าน
หากใครสงสัยว่า ไหว้เจ้าที่กลางบ้านวันไหนดี ย่อหน้านี้มีคำตอบที่สำคัญนิยมไหว้ทุก ๆ 3-6 เดือนต่อครั้ง (เป็นอย่างต่ำ) ถือเป้นการขมาลาโทษในสิ่งที่ได้ล่วงเนท่านไป โดยสามารถไหว้ได้ทุกเวลาเที่ยงวัน (12.00 น.) ตามวันที่เรากล่าวไปแล้วนั้นคือวันอังคารและวันเสาร์ เพราะถือกันว่าเป็นวันรับ
ขอขมาเจ้าที่ควรใช้อะไรไหว้บ้าง
- ธูป 5 ดอก
- เทียน 2 เล่ม
- น้ำชาหรือน้ำเปล่า 5 แก้ว
- ดาวเรือง 9 ดอก
- ผลไม้ 9 ชนิดส่งเสริมพลังมงคล เช่น ส้ม กล้วย องุ่นแดง สาลี่ ลูกพลับ ทับทิม หรือหากสะดวกใช้ชนิดอื่นก็ได้เช่นกัน ขอแค่มีความงคลและความหมายดี
- หมาก-พลู 9 คำ
- ผ้าขาวบาง 1 ผืน
ตามรายการที่เรากล่าวไปนั้น สามารถเลือกได้ตามสะดวกว่าจะใช้อันไหนบ้าง หากใครสามารถหาได้ครบตามที่เราบอกไปนั้นก็ทำได้เนกัน ส่งเสริมความเป็นสิริมงคลได้ไม่น้อยและไม่ต้องเสียเวลาไปหาข้อมูลจากแหล่งอื่นด้วย
ขั้นตอนวิธีการไหว้เจ้าที่กลางบ้าน
เป็นขั้นตอนไหว้เจ้าที่ที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน สามารถทำกันเองในบ้าน แบบที่ไม่ต้องนิมนต์พระหรือพราหมณ์ แค่จัดเตรียมข้าวของและการไหว้ตามข้อมูลของทางเรานำมาเสนอ ดังนี้
- ให้ผู้ที่เข้าพิธีไหว้หันหน้าเข้าบ้าน จากนั้นให้ทำการปูผ้าขาวบางพร้อมวางไว้บนโต๊ะ แล้วจัดเรียงของไหว้เจ้าที่กลางบ้านใส่พานหรือถาดรอง ภาชนะใดก็ได้ตามสะดวกที่มี
2.จากนั้นเริ่มทำการจุดธูป เทียนและกล่าวคำขอขมา ว่า “ข้าแต่เจ้าที่เจ้าทาง เจ้าของที่เข้าของทาง เจ้าของบ้านเจ้าของเรือน บ้านเลขที่…(บ้านเลขที่ที่อาศัยอยู่) หลังนี้ วันนี้เป็นวันดี ข้าพเจ้า…(ชื่อ-สกุล) นำเครื่องสักการบูชามาตั้งถวายเพื่อขอขมากรรม หากมีสิ่งใดก็ตามที่ข้าพเจ้าได้ทำผิดไปทั้งตั้งใจก็ดี ไม่ตั้งใจก็ดี ทั้งรู้ก็ดี ไม่รู้ก็ดี ข้าพเจ้าขออโหสิกรรมท่าน ขอท่านจงโปรดงดโทษ เว้นโทษ และอโหสิกรรมให้แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด และโปรดช่วยให้ข้าพเจ้าอยู่ที่บ้านเลขที่…(บ้านเลขที่ตัวเอง) หลังนี้…(ขอพรต่าง ๆ ตามที่ใจปรารถนา)” โดยคำกล่าวนี้จะศักดิ์สิทธิ์มากขึ้น หากทำด้วยสมาธิและความศรัทธา
3.เมื่อธูปหมดดอกให้ดับเทียนและลาของไหว้ดด้วยการใช้มือจับที่พานหรือภาชนะ แล้วกล่าวคำลาว่า “ขอแดนขอชานให้ลูกให้หลานกิน เพื่อความเป็นสิริมงคล” หรือบางบ้านจะกล่าวว่า “ขอเดนขอทานให้ลูกหลานได้กิน เพื่อความเป็นสิริมงคล”
เรียกได้ว่าพิธีนี้เป็นการไหว้เจ้าที่เจ้าทางแสดงความเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย ที่มาทำหน้าที่เป็นผู้ปกปักรักษาสถานที่ที่เราได้อยู่อาศัย เชื่อกันว่าหากทำเป็นประจำจะช่วยทำให้ชีวิตอยู่เย็นเป็นสุข แคล้วคลาดปลอดภัย อีกทั้งทำให้มีโชคลาภเข้ามา เสริมความเจริญรุ่งเรืองและถือเป็นความเชื่อโบราณที่น่ารักษาและปฏิบัติไว้ เพื่อให้ผู้อยู่อาศัยเกิดความสบายใจ คลายกังวลและอุ่นใจ
คาถาไหว้เจ้าที่กลางบ้าน
เมื่อจะต้องออกจากบ้านไปทำธุระ หรือไปสอบ ต้องการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคล ให้สวดคาถาไหว้เจ้าที่กลางบ้าน ดังนี้
อิติสุคะโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ
ปะฐะวีคงคา พระภุมมะเทวา ขะมามิหัง
(สวด 3 จบ)
ไหว้เจ้าที่กลางบ้านแบบจีน
เป็นพิธีการทำของคนจีนและคนไทยเชื้อสายจีนนิยมทำกัน โดยบ้านนั้นจะต้องมีา “ตี่จู้เอี๊ยะ” หรือที่เราเห็นคุ้นชินคือศาลแดงที่มักจัดวางไว้ในบ้านของคนไทยเชื้อสายจีน ถือเป็นสีมงคล โชคดี โดยอักษรภาษาจีนที่ปรากฏมีความหมายว่า อวยพรให้คนในบ้านร่ำรวยเงินทอง มีโชคลาภและชีวิตรุ่งเรือง
นากจากนี้ในศาลยังประกอบไปด้วยสัตว์มงคล เชื่อว่าจะเป็นสิ่งที่ส่งเสริมในเรื่องดี ๆ ให้เข้ามา ถือเป็นการกราบไหว้ที่เต็มไปด้วยสิ่งที่ดี เราไปดูกันว่ามีอะไรบ้างสัตว์มงคลที่ว่า
- มังกรเป็นสัญลักษณ์ของความมงคล มหาอำนาจและบารมี ความมั่นคงและการมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์
- หงส์เป็นสัตว์ที่มีความสง่างาม อ่อนหวาน สุภาพ
- ปลาหลีฮื้อ ความสำเร็จ เจริญรุ่งเรืองและอุดมสมบูรณ์
- กิเลนเป็นสัตว์ที่แทนความหมายความเมตตา
รายการสิ่งของที่ควรนำมาไหว้ตี่จู้เอี๊ยะ
- น้ำชา 5 ถ้วย
- น้ำเปล่า 3 ถ้วย
- กระดาษไหว้1 ชุด
- ธูป 5 หรือ 7 ดอก
- ขนมและผลไม้มงคล ซึ่งจะมีเฉพาะในเวันพระจีนจะมีเพียงเดือนละ 2 ครั้ง เท่านั้น
ขั้นตอนไหว้เจ้าที่กลางบ้าน ดังนี้
- ของไหว้ทั้งหมดที่ได้เตรียมไว้ให้นำมาเรียงหน้าตี่จู้เอี๊ยะ
- จากนั้นเริ่มต้นจุดธูป 5 หรือ 7 ดอก พร้อมเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือเจ้าที่มารับของไหว้
- จากนั้นเมื่อทำเสร็ตสิ้นแล้ว ให้ปักธูปที่ไหว้ลงกระถางหน้าตี่จู๋เอี้ย 3 หรือ 5 ดอก และหน้าประตูหน้าบ้านทั้งด้านซ้ายและขวาอย่างละ 1 ดอก ซึ่งจะมีที่เสียบธูปติดไว้
- ในวันธรรมดา หากธูปที่ไหว้หมดให้นำกระดาษไหว้มาเผาหน้าบ้าน หากเป็นวันพระจีนแนะนำว่าให้ทำการลาของไหว้ก่อน โดยการตั้งนะโม 3 จบ และกล่าวว่า “เสสังมังคลัง ยาจามิ” ต่อด้วยการนำกระดาษไหว้ไปเผาที่หน้าบ้าน
จากข้อมูลทั้งหมดจะเห็นได้ว่าทั้งชาวไทยเชื้อสายจีนและคนไทย จะมีการไหว้เจ้าที่กลางบ้านเช่นกันและหากสงสัยว่า ไหว้เจ้าที่กลางบ้านวันไหนดี ของชาวจีนก็คือในวันพระจีนเดือนละ 2 ครั้ง สำหรับคนไทยจะไหว้ได้ตลอด ยกเว้นเดือนเมษายนและเดือนตุลาคม เพราะเชื่อเป็นเดือนที่แรงและไม่เหมาะ
📚 อ้างอิง (Reference Sites)
📙 บทความที่เกี่ยวข้อง (Internal Resources)
📘 อ้างอิงเนื้อหา (External links)
📕 อ้างอิงรูปภาพ
- https://www.apthai.com/th/blog/life-and-living/lifeandliving-household-deity-worship
- https://www.thairath.co.th/horoscope/belief/2175870
เรียบเรียงและจัดทำโดย ข้าวตังดอทคอม