ลักษณะของคำในภาษาไทยจะมีลักษณธที่แตกต่างกัน รวมถึงการใช้งานที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ในการสื่อสารทั้งภาพูดและภาษาเขียนล้วนแต่ต้องใช้คำทั้งนั้น ซึ่งชนิดของคำในภาษาไทยได้แบ่งออกเป็น 7 ชนิดหลัก ๆ ด้วยกัน ได้แก่ คำนาม คำสรรพนาม คำกริยา คำวิเศษณ์ คำบุพบท คำสันธาน และคำอุทาน ซึ่งคำทั้ง 7 ชนิดนี้ จะทำหน้าที่ต่างๆ ในประโยค เพื่อสื่อความหมายให้ถูกต้อง ชัดเจน คำบางคำมีหลายความหมาย และสามารถทำได้หลายหน้าที่ การที่จะรู้ความหมายที่ถูกต้องได้ต้องดูที่หน้าที่ของคำนั้นในประโยค ในบทความนี้เราจะพาทุกคนมาเรียนรู้เรื่องของคำสรรพนาม ซึ่งเป็นหนึ่งใน 7 ชนิดที่ได้กล่าวมาข้างต้นนี้

ความหมายและลักษณะของคำสรรพนาม

คำสรรพนาม คือ คำที่ใช้แทนคำนามที่กล่าวถึงมาแล้ว เพื่อจะได้ไม่ต้องกล่าวคำนามนั้นซ้ำอีก เป็นคำที่เราใช้เรียกแทนคำนาม อันได้แก่ คน สัตว์ สิ่งของ สถานที่ เพื่อเป็นการเลี่ยงการใช้คำนามเดิม ๆ ซ้ำอีก ทำให้เนื้อความมีความสละสลวยยิ่งขึ้น  เช่นคำว่า  ฉัน  เรา  ดิฉัน  กระผม  กู คุณ  ท่าน  ใต้เท้า  เขา  มัน  สิ่งใด  ผู้ใด  นี่  นั่น  อะไร  ใคร  บ้าง เป็นต้น

การสังเกตตำแหน่งและหน้าของคำในประโยคจะช่วยให้เราทราบชนิดของคำรวมทั้งความหมายด้วย ดังนั้นการศึกษาให้เข้าใจหน้าที่และชนิดของคำในประโยคจึงมีความสำคัญมากเพราะจะช่วยให้เราสามารถใช้คำได้ถูกต้องตรงตามความหมายที่ต้องการในการใช้ภาษาจำเป็นอย่างยิ่งที่เราจะต้องทราบว่าคำไนมีที่ใช้อย่างไร เพื่อประโยชน์ในการสื่อสาร นักไวยากรณ์ได้สังเกตความหมายและหน้าที่ของคำในประโยค

ชนิดของคำสรรพนาม

 คำสรรพนามแบ่งออกเป็น  ๖  ชนิด ดังนี้

1. บุรษสรรพนาม  คือ  คำ  สรรพนามที่ใช้แทนผู้พูด  แบ่งเป็นชนิดย่อยได้  3  ชนิด  คือ

• สรรพนามบุรุษที่ 1  ใช้แทนตัวผู้พูด  เช่น ผม  ฉัน  ดิฉัน  กระผม  ข้าพเจ้า  กู  เรา  ข้าพระพุทธเจ้า  อาตมา  หม่อมฉัน เกล้ากระหม่อม
• สรรพนามบุรุษที่ 2  ใช้แทนผู้ฟัง หรือผู้ที่เราพูดด้วย  เช่น  คุณ  เธอ  ใต้เท้า  ท่าน  ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ฝ่าพระบาท  พระคุณเจ้า
• สรรพนามบุรุษที่ 3 ใช้แทนผู้ที่กล่าวถึง  เขา  มัน  ท่าน  พระองค์

2. ประพันธสรรพนาม  คือ คำสรรพนามที่ใช้แทนคำนามและใช้เชื่อมประโยคทำหน้าที่เชื่อมประโยคให้มีความสัมพันธ์กัน ได้แก่คำว่า  ที่  ซึ่ง  อัน  ผู้ 

• บุคคลผู้ไม่ประสงค์ออกนาม บริจาคเงิน 100 บาท
• ผู้หญิงที่อยู่ในบ้านนั้นเป็นย่าของผม
• ไม้บรรทัดอันวางบนโต๊ะเป็นของเธอ

3. นิยมสรรพนาม  คือ สรรพนามที่ใช้แทนนามชี้เฉพาะเจาะจงหรือบอกกำหนดความให้ผู้พูดกับผู้ฟังเข้าใจกัน ได้แก่คำว่า  นี่  นั่น  โน่น

• นี่เป็นกระเป๋าใบที่เธอให้ฉัน
• โน่นเป็นเทือกเขาถนนธงชัย
• นี่เป็นของเธอ นี้เป็นของฉัน

4. อนิยมสรรนาม  คือ สรรพนามใช้แทนนามบอกความไม่ชี้เฉพาะเจาะจงที่แน่นอนลงไป  ได้แก่คำว่า  อะไร  ใคร ไหน  ได  บางครั้งก็เป็นคำซ้ำๆ  เช่น  ใครๆ  อะไรๆ  ไหนๆ 

• ใครจะไปกับคุณพ่อก็ได้
• ผู้ใดเป็นคนชั่ว เราก็ไม่ไปคบค้าสมาคมด้วย
• ไหนๆก็นอนได้

5. วิภาคสรรพนาม  คือ  สรรพนามที่ใช้แทนคำนาม  ซึ่งแสดงให้เห็นว่านามนั้นจำแนกออกเป็นหลายส่วน  ได้แก่คำว่า  ต่าง  บ้าง  กัน เช่น

            –     นักเรียน”บ้าง”เรียน”บ้าง”เล่น   

–     นักเรียน”ต่าง”ก็อ่านหนังสือ

• นักกีฬาต่างดีใจที่ได้ชัยชนะ
• เด็กนักเรียนบ้างก็อ่านหนังสือ บ้างก็ร้องเพลง
• พี่น้องคุยกัน

6. ปฤจฉาสรรพนาม  คือ  สรรพนามที่ใช้แทนนามที่เป็นคำถาม ได้แก่คำว่า  อะไร  ใคร  ไหน  ผู้ใด  สิ่งใด  ผู้ใด  ฯลฯ  เช่น

         –  “ใคร” ทำแก้วแตก                     

         –  เขาไปที่ “ไหน”

หน้าที่ของคำสรรพนาม ในประโยคภาษาไทย มี 3 ประการ  

1. เป็นประธานของประโยค เช่น

        –  “เขา”ไปโรงเรียน               

        –  “ใคร”ทำดินสอตกอยู่บนพื้น

1. ทำหน้าที่เป็นกรรมของประโยค (ผู้ถูกกระทำ)  เช่น

         –  ครูจะตี”เธอ”ถ้าเธอไม่ทำการบ้าน   

         –  คุณช่วยเอา”นี่”ไปเก็บได้ไหม

1. ทำหน้าที่เป็นส่วนเติมเต็มหรือส่วนสมบูรณ์  เช่น

         –  กำนันคนใหม่ของตำบลนี้คือ”เขา”นั่นเอง

         –   เขาเป็น”ใคร”

๔. ใช้เชื่อมประโยคในประโยคความซ้อน  เช่น

          –  ครูชมเชยนักเรียน”ที่”ขยัน

๕. ทำหน้าที่ขยายนามที่ทำหน้าที่เป็นประธานหรือกรรมของประโยค เพื่อเน้นการแสดงความรู้สึกของผู้พูด จะวางหลังคำนาม เช่น ฉันแวะไปเยี่ยมคุณปู่”ท่าน”มา

ความสำคัญของการเรียนรู้ ชนิดคำในภาษาไทย

ความสำคัญของการเรียนรู้ คือเพื่อให้เกิดความเข้าใจ และการใช้งานที่ถูกต้อง คำแต่ละคำมีความหมาย ความหมายของคำจะปรากฏชัดเมื่ออยู่ในประโยค การสังเกตตำแหน่งและหน้าของคำในประโยคจะช่วยให้เราทราบชนิดของคำรวมทั้งความหมายด้วย ดังนั้นการศึกษาให้เข้าใจหน้าที่และชนิดของคำในประโยคจึงมีความสำคัญมากเพราะจะช่วยให้เราสามารถใช้คำได้ถูกต้องตรงตามความหมายที่ต้องการ ในการใช้ภาษาจำเป็นอย่างยิ่งที่เราจะต้องทราบว่าคำไนมีที่ใช้อย่างไร เพื่อประโยชน์ในการสื่อสาร นักไวยากรณ์ได้สังเกตความหมายและหน้าที่ของคำในประโยค ยิ่งเรามีความเข้าใจมาก การใช้งานก็จะถูกต้องและสมบูรณ์ยิ่งขึ้นนั่นเอง หวังว่าเนื้อหาความรู้ที่เราได้สรุป รวบรวมมาให้ในวันนี้จะเป็นประโยชน์กับทุกท่านที่กำลังศึกษาเรื่องราวของ คำสรรพนาม หนึ่งในชนิดของคำในภาษาไทยที่มีความสำคัญไม่แพ้คำอื่น ๆ